تغییرات ریخت شناختی جمجمه خرس قهوه ای (ursus arctos) در دو رشته کوه البرز و زاگرس در ایران

اندازه گیری و توصیف خصوصیات ریختی جانداران ابزاری سودمند برای شناسایی و رده بندی آنها محسوب می شود و از دیدگاه بوم شناسی تکاملی نیز در توصیف سازگاری جمعیت های مختلف یک گونه به شرایط محلی حائز اهمیت است. خرس قهوه ای بزرگترین گوشتخوار ایران که از گستره پراکنش وسیعی در مناطق کوهستانی شمال و غرب کشور برخوردار است. در این مطالعه تعداد 21 جمجمه (شامل 11 نمونه از رشته کوه های البرز و 10جمجمه از رشته کوه های زاگرس) جمع آوری و 26 متغیر برای هر یک از جمجمه ها اندازه گیری شد. از تغییر شکل لگاریتمی برای دستیابی به توزیع نرمال متغیرهای اندازه-گیری شده استفاده شد و با استفاده از میانگین هندسی اثر اندازه و سن نمونه ها حذف گردید. تفاوت معنی دار متغیرهای اندازه گیری شده بین نمونه های دو منطقه با استفاده از آزمون تی سنجیده شده و از آزمون تجزیه به مؤلفه های اصلی برای دسته بندی متغیرها به مؤلفه های توصیف کننده ابعاد و شکل جمجمه ها استفاده شد. نتایج حاصل از آزمون تی نشان داد که هشت متغیر از متغیرهای اندازه گیری شده بین دو گروه جمجمه های جمع آوری شده از البرز و زاگرس دارای تفاوت معنی داری هستند. براساس نتایج این پژوهش به طور کلی جمجمه های مربوط به منطقه البرز دارای ابعاد بزرگتری نسبت به جمجمه-های منطقه زاگرس هستند. همچنین تجزیه به مولفه های اصلی بر اساس هشت متغیر معنی دار نشان داد که تمایز قابل توجهی در ابعاد ولی نه در شکل جمجمه جمعیت خرس های این دو منطقه وجود دارد به نحوی که دو گروه کاملا مجزا از یکدیگر را تشکیل می دهند.